Take a fresh look at your lifestyle.

पालकांच्या ‘या’ चुकांमुळे मुलांमध्ये होतोय आत्मविश्वासाचा अभाव ; जाणून घ्या कशी कराल सुधारणा ?

अहमदनगर टाइम्स 24 टीम, 16 जानेवारी 2022 : मुलाच्या जन्मापासून ते मोठे होण्यापर्यंत आई-वडील अनेक वेगवेगळ्या प्रकारच्या जबाबदाऱ्या पार पाडत असतात. कधी गुरू बनून तर कधी मित्र बनून प्रत्येक मार्गावर आपल्या मुलाला मार्गदर्शन करत असतात.पालकांच्या या संगोपनामुळेच मुलाला समाजात राहण्याचे कौशल्य प्राप्त होते.

पालक त्यांना आत्मविश्वासाने आणि आत्मसन्मानाने जगायला शिकवतात जेणेकरून प्रत्येक पाऊल मुलाला स्वतःला चांगले सिद्ध करता येईल आणि आत्मविश्वासाने पुढे जाता येईल पण काही वेळा पालक अशा काही चुका करतात, ज्याचा परिणाम मुलाच्या अंतःकरणावर होतो.

मग ते चुकीची छाप सोडते. त्यामुळे मुलांचा आत्मविश्वास कमी होतो. तसेच, तो काहीही बोलण्यास किंवा काही करण्यास घाबरतो. पालक म्हणून, तुमच्या मुलाला आत्मविश्वास आणि आनंदी ठेवणे ही तुमची जबाबदारी आहे. पालक म्हणून तुम्हीही ही चूक करत असाल तर सावध राहा कारण आज तुम्ही त्यांच्या भल्यासाठी ही गोष्ट बोलत असाल, पण भविष्यात ही गोष्ट त्यांच्यासाठी दु:खाचे कारण बनू शकते.

1.मुलांवर आपली इच्छा लादणे :-

मुलांमध्ये हजारो क्षमता असतात. आपली विचारसरणी पेक्षा वेगळ काही, त्याला रोज काहीतरी नवं व्हायची इच्छा बाळगत असतं , परंतु बरेचदा पालकांना आपले म्हणणे मांडण्याचा पुरेसा आत्मविश्वास मिळत नाही कारण मुल प्रत्येक गोष्टीकडे विनोद किंवा निरुपयोगी म्हणून दुर्लक्ष करतो. उदाहरणार्थ, जर तुमचा मुलगा तुम्हाला संगीत शिकण्यासाठी वर्गात जाण्याचा आग्रह करत असेल तर तो हट्ट समजू नका. कदाचित त्याला संगीतात रस असेल आणि त्याला या क्षेत्रात पुढे जायचे असेल. जर तुम्ही तुमच्या मुलावर विश्वास दाखवू शकत नसाल तर तो स्वतःवर कसा विश्वास ठेवणार? तसेच, या कारणास्तव, मुले त्यांच्या वर्गात काहीही बोलण्यास घाबरतात कारण त्यांना वाटते की ते चुकीचे असू शकत.

2. प्रत्येक वेळी आपली गोष्ट पटवणे :- 

बऱ्याच पालकांना असं वाटतं असत कि, मुलाने आईवडिलांच्या इच्छेनुसार गोष्टी करावं. फक्त अभ्यासानेच मुलाचे भले होईल असे त्यांना वाटत असेल तर ते मुलांचे चित्रकला क्लासही बंद करू शकतात कारण त्यामुळे मुलांना वाचनाला कमी वेळ मिळतो. पण तुमच्या या निर्णयाचा मुलाच्या मनावर खूप वाईट परिणाम होतो. यामुळे मुलाची मन तयार करण्याची आणि आत्मविश्वासाने काहीतरी शिकण्याची इच्छा हरवते. जर तुमच्या मुलाने काहीतरी नवीन करण्याचा प्रयत्न केला, जरी तो चुकीचा करत असला तरीही, त्याला शिकण्याची संधी द्या. त्याची चूक लक्षात येण्याआधीच तुम्ही त्याला थांबवल्यास, तो काहीही शिकण्याऐवजी थांबायला शिकेल. मुलांकडून काही कामात चूक झाली तरी हे काम असे करण्यापेक्षा ते अशा प्रकारे करणे गरजेचे आहे हे त्यांना नक्कीच समजते. हे त्यांना त्यांच्या चुकांमधून शिकण्याचे कौशल्य आणि आत्मविश्वास देखील देते.

3.इतरांशी तुलना करणे :-  

आपल्या मुलांची नेहमी इतर मुलांशी तुलना करणे ही पालकांची सवय असते. कदाचित ते त्यांच्या बाळाची वाढ पाहण्यासाठी हे करतात पण तुम्हाला माहिती आहे का? यामुळे तो स्वतःला त्या सर्व मुलांपेक्षा कमी समजू लागतो. खेळ आणि शाळेच्या रांगेतही तो त्या मुलांच्या मागे स्वतःला ठेवू लागतो. अशा परिस्थितीत त्याचा आत्मविश्वास खूप मागे पडतो. तो त्यांच्या पुढे जाऊ शकत नाही. मग शेवटी मूल हे मान्य करते की तो त्या मुलांपेक्षा चांगला नाही आणि त्यांच्यापासून पुढे जाण्याची त्याची क्षमता इथेच संपते. भविष्यातही तो स्वत:ला दोन-चार मुलांच्या मागे समजतो. जरी तो सर्वोत्तम पात्र आहे. त्यामुळे तुमच्या मुलावर नेहमी विश्वास ठेवा की हे काम आपल्या मुलापेक्षा चांगले कोणीही करू शकत नाही.

4. मुलाची चेष्टा करू नका :-

अनेक वेळा पालक इतर मुलांसमोर किंवा वडीलधाऱ्यांसमोर मुलाची त्यांच्या कोणत्याही कामाबद्दल किंवा गोष्टीबद्दल चेष्टा करतात. हे तुमच्यासाठी सामान्य असेल पण तुमच्या मुलाच्या मनावर त्याचा वाईट परिणाम होऊ शकतो. तो त्या कामापासून किंवा लोकांपासून दूर पळू लागतो. जर तुमच्या मुलाकडून चूक होत असेल तर त्याला शांतपणे समजावून सांगण्याचा प्रयत्न करा. शक्य असल्यास चुकूलं तरी ही त्यांची त्याला योग्यता सांगा आणि त्यांना समजावून सांगा की कोणतेही काम करताना चुका होणे स्वाभाविक आहे. मग तुमचे मूल चुकण्याच्या भीतीने कामापासून दूर पळणार नाही तर ते शिकण्याचा प्रयत्न करेल.

5.मुलांना हाण-मार करणे ठीक नाही :-

काही वेळा लहानसहान चुकांवरही पालक मुलांना मारायला लागतात. त्यांना समजावून सांगण्याऐवजी ते हाणायला धावतात. यामुळे मुलाला तुमची भीती वाटू लागते. तो कोणतेही काम भीतीपोटी करतो, आत्मविश्वासाने नाही, मग तो शिकणे थांबवतो आणि भीतीपोटी अभ्यास किंवा काम करू लागतो. हे सर्वात वाईट प्रकरण आहे. मग त्याच्याकडून काही चूक झाली तरी तो तुम्हाला सांगायला घाबरतो. मग विचार करा, जेव्हा तो आपल्या पालकांना सत्य सांगण्याची हिंमत दाखवू शकत नाही, तेव्हा तो मोठा झाल्यावर आपली चूक कशी मान्य करेल कारण आपण ही गोष्ट मुलाच्या मनात घातली आहे की चुकीची शिक्षा आणि त्याला. शिक्षा टाळा, तो फक्त स्वतःला योग्य सिद्ध करण्याचा प्रयत्न करीत आहे. त्यामुळे तुमच्या मुलाला जे काही व्हायचे आहे. त्याच्यासाठी आत्मविश्वास खूप महत्त्वाचा आहे.

अशा प्रकारे मुलाचा आत्मविश्वास वाढवा :- 

1. मुलाला नवीन गोष्टी शिकण्याची संधी द्या. त्यांना संगीत, नृत्य आणि चित्र काढण्यापासून रोखू देऊ नका. त्यांना या गोष्टी माहीत असल्याचा आत्मविश्वास यातून मिळतो.

2. आपल्या मुलांबरोबर एक मूल व्हा. त्यांच्याशी प्रौढांप्रमाणे वागण्याऐवजी त्यांना मुलांप्रमाणे विचारा. यामुळे त्यांचे मनही नवीन कल्पना आणि दिशांमध्ये वाढेल. यासोबतच तो तुम्हाला त्याचे मनही आत्मविश्वासाने सांगू शकेल.

3. मुलाला शिव्या देण्याऐवजी शिकू द्या. चुका ही शिकण्याची पहिली पायरी आहे. होय, नंतर तुम्ही त्यांना पटवून देऊ शकता की तु हे काम अधिक चांगल्या प्रकारे करू शकतो.

4. मुलांना नेहमी पुढे जाण्यासाठी प्रोत्साहित करा. त्यांना सांगा की तुमच्यापेक्षा श्रेष्ठ कोणी नाही. आपण चूक केली तरीही, नंतर काहीतरी शिकण्यासाठी जेणेकरून मुलाला त्याच्या पराभवाने निराश होऊ नये.

Leave A Reply

Your email address will not be published.